Odleżyny to bardzo bolesne i trudno gojące się rany, powstałe w wyniku martwicy tkanek, spowodowanej długim uciskiem. Dolegliwość ta dotyka osoby leżące, unieruchomione, pozbawione czucia. Jednolita pozycja, brak ruchu, ucisk, nieodpowiednia opieka to tylko część przyczyn powstania ran. Podpowiemy, jak zapobiegać i leczyć odleżyny u osoby starszej.
Jak powstają odleżyny?
Długotrwały ucisk na tętnice i żyły, doprowadza do martwicy tkanek, która powoduje odleżyny. Zaledwie kilka godzin niedokrwienia, nacisku wystarczy, aby zaczęła tworzyć się rana. Gdzie najczęściej powstają odleżyny? Rany tworzą się w miejscach długotrwałego ucisku m.in. w okolicach:
- kości krzyżowej,
- pięt,
- łokci,
- kolan,
- kostek.
Odleżyny – jak leczyć?
Osoby starsze obłożnie chore, unieruchomione, po udarze, zabiegach chirurgicznych, wszyscy, którzy przebywają w jednej pozycji, narażeni są na powstanie odleżyn. Zdrowe osoby wyczuwają konieczność zmiany pozycji, czują nadmierny ucisk. Niestety osoby starsze unieruchomione, słabe, pozbawione czucia, nie są w stanie zmienić ułożenia ciała. Niedokrwione komórki obumierają, tworząc martwicę.
Istnieje kilka stadium zaawansowania odleżyn u osoby starszej:
- w pierwszym stadium – skóra robi się czerwona w miejscu ucisku, mogą wystąpić także stwardnienie, obrzęk i tkliwość,
- drugie stadium – charakteryzuje się wystąpieniem sączących się zmian, pęcherzy, często pojawia się obrzęk,
- trzecie stadium – wyróżnia się poważnymi zmianami powierzchni skóry, występuje obrzęk, zaczerwienienie, sączące się rany, owrzodzeniami sięgającymi tkanki podskórnej,
- czwarte stadium – to rany obejmujące m.in. kości, mięśnie. Odleżyny oddzielone są od reszty skóry w m.in. obrzękiem, rumieniem.
W dwóch pierwszych fazach odleżyn stosuje się różnego rodzaju maści oraz opatrunki. W tych przypadkach możliwe jest całkowite wyleczenie. W kolejnych stadiach, w których proces martwiczy jest bardziej zaawansowany, leczenie jest bardziej skomplikowane. Konieczne bywa chirurgiczne leczenie zabiegowe np. oczyszczanie rany, przeszczepy skóry itp. Odleżyny są ranami otwartymi, dlatego często ulegają bakteryjnemu zakażeniu wtórnemu, które wymaga szybkiego leczenia. Bardzo ważne jest obserwowanie zmian skórnych oraz stanu pacjenta. Gorączka, ból w okolicach odleżyn wymagają natychmiastowej reakcji i konsultacji lekarskiej. W przypadku takich ran istnieje ryzyko zakażenia szpiku i kości, które może doprowadzić do Sepsy, bardzo niebezpiecznej dla osób w podeszłym wieku.
Lepiej zapobiegać niż leczyć odleżyny u osoby starszej
Niestety leczenie odleżyn u osoby starszej jest długotrwałe i problematyczne, dlatego bardzo ważna jest profilaktyka.
Zapobieganie powstaniu ran polega m.in. na:
- częstej zmianie pozycji chorego,
- zapewnieniu dopływu powietrza do skóry,
- stosowaniu specjalnych wałków, krążków, materacy przeciwodleżynowych – zmniejszających ucisk,
- dbaniu o higienę seniora,
- zapewnieniu odpowiedniej zbilansowanej diety,
- właściwej pielęgnacji skóry – dbaniu, aby była sucha i odpowiednio nawilżona,
- stosowanie kremów na odleżyny w przypadku pojawienia się zmian.
Profilaktyka przeciwodleżynowa jest bardzo skuteczna, pozwala także na unikniecie trudno gojących się ran. Zapobieganie powstaniu zmian jest bardzo angażujące, ponieważ chory wymaga częstej zmiany pozycji, odpowiedniej higieny i pielęgnacji. Bardzo ważna jest także szybka reakcja, w przypadku pojawienia się pierwszych zmian. Pracownicy domu opieki Warszawa Bielany wiedzą, jak zadbać o osoby obłożnie chore, w podeszłym wieku, potrafią także zapobiegać i leczyć odleżyny.
